Parada barw

Największy ruch pod skałą jest przed wschodem i zachodem słońca. Nad ranem, jeszcze w ciemnościach, zaspani turyści wsiadają do autobusów lub samochodów i gnają do parku. Pod skałą ustawiają kamery i aparaty fotograficzne, czekając na odsłonę naturalnej kurtyny nad Uluru. Gdy wschodzi słońce, spektakl trwa kilkadziesiąt minut. Uluru wyłania się z ciemności i zmienia kolory. W końcu staje się jasno pomarańczowe. Po obejrzeniu wschodu słońca, sprawniejsi turyści wspinają się na skałę, mimo iż Aborygeni z plemienia Anangu nie zachęcają do tego. Jest to wszak góra pełna duchów ich przodków, święta i tajemnicza. Była ona przez dziesiątki tysięcy lat centrum aborygenskiego świata, punktem odniesienia zarówno do spraw doczesnych jak i wiecznych. W jej cieniu szukali ochłody i pili wodę ze skalnych nisz. Tutaj krzyżowały się szlaki ich wędrówek. Wielu turystów szanuje ten zwyczaj i zamiast wspinaczki wybiera spacer 9,5–kilometrową ścieżką wokół skały.

Późnym popołudniem kawalkada pojazdów przekracza ponownie granice parku. Rytuał oglądania zmiany barw znowu się powtarza. Kolejność jest jednak odwrotna – od jasno pomarańczowych po ciemno fioletowe

Kiedyś wyższe od Himalajów

W niedalekiej odległości od Skały Uluru widok płaskiej przestrzeni zakłóca inna formacja skalna – Kata Tjuta, dawniej znana jako Olgas. Skały te (w języku Anangu: „wiele głów”) i Uluru stanowią dwie najważniejsze atrakcje geologiczne parku narodowego. To pozostałości wyższych od Himalajów gór. Mają niemal 600 milionów lat. Na przestrzeni tych setek milionów lat Uluru i Kata Tjuta, poddawane działaniom wiatru i wody, a także lodu, ulegały i nadal ulegają erozji. Uluru przypomina kształtem olbrzymi lodowiec. Nad pustynią wznosi się zaledwie jedna trzecia skały, reszta spoczywa w pustynnych piaskach. Czerwony kolor skał i gleby wokół nich bierze się z dużego nasycenia tlenkiem żelaza. Uluru wznosi się na wysokość 348 m nad poziom pustyni (863 m n.p.m.). Najwyższa skała (głowa) formacji Kata Tjuta jest jeszcze wyższa i sięga na wysokość 500 m nad poziom pustyni oraz 1066 m n.p.m. W odróżnieniu od Uluru na Kata Tjuta wspinać się absolutnie nie wolno. Można za to wędrować dobrze utrzymanymi ścieżkami między potężnymi skałami, wsłuchując się w wycie wiatru, powstającego na skutek różnicy temperatur w zakamarkach skalnych i na pustyni. Rozgrzane powietrze w wąwozach gwałtownie przyspiesza, smagając ściany i gwiżdżąc jak w kominie.

Kangury, smoki i diabły

Niektórzy mniej uważni obserwatorzy są rozczarowani skałami. Narzekają, że musieli pokonać kilka tysięcy kilometrów, aby zobaczyć trochę kamieni. Bardziej wrażliwi potrafią jednak dostrzec niezwykłe bogactwo flory i fauny Uluru oraz Kata Tjuta. Urzekają ich wspaniałe pustynne dęby, drzewa korkowe, wiele gatunków pustynnych akacji i eukaliptusów, pustynne trawy, jak kangurza czy spinifex, pustynne fuksje i figi, dzikie pomarańcze i wiele innych. Według informacji zarządu parku w rejonie Uluru – Kata Tjuta występuje 25 gatunków ssaków, 74 gatunki gadów, 178 gatunków ptaków, 4 gatunki żab i aż 416 gatunków roślin. Jak na pustynię, zadziwiająco dużo. Skąd tutaj żaby? Mimo, że obszar jest suchy, ale w porze deszczowej spada tam ok. 310 mm wody, która wypełnia zagłębienia w skałach i utrzymuje się w niektórych przez cały rok. Szczęśliwcami są ci, którzy widzieli ulewę w Uluru. Czerwona ziemia nabiera wówczas jeszcze bardziej jaskrawego koloru, a pustynne rośliny błyskawicznie rozkwitają. Fauna, to nie tylko kangury, ale również olbrzymie, czerwone jak gleba wielkie jaszczury, jak np. gigantyczny, drugi po smoku z Komodo, varan parentie (varanus giganteus), czy mniejszy jaszczur horny devil, nazywany diabłem z powodu rogów na głowie i kolców na całym ciele.

Nowy świat Aborygenów

Park należy do plemienia Anangu. Przywrócono im zabrane niegdyś przez białych prawa do tej ziemi. Od 1985 roku są jej prawnymi właścicielami. Teren, na którym znajduje się park narodowy, oddali jednak oni, po długich negocjacjach, w dzierżawę na 99 lat rządowi federalnemu Australii. Umowa jest tak skonstruowana, że bez ich opinii nie można nic zrobić na tym terenie. Zresztą ich przedstawiciele zasiadają w zarządzie parku. Dla nich było to i zawsze będzie Nganama Nura, czyli Nasze Miejsce.

Korzystając z bogactwa natury, Aborygeni mogli żyć tutaj szczęśliwie i wygodnie według swoich zasad przez dziesiątki tysięcy lat. Żywili się tym, co dawała im pustynia, a dawała im wszystko, czego potrzebowali do życia. Zwierzęta zabijali tylko w ilościach potrzebnych dla zaspokojenia głodu. Będąc pod Uluru, trzeba koniecznie zajrzeć do pobliskiego Centrum Kultury Aborygenów, aby poznać zwyczaje najstarszych mieszkańców Australii i postarać się zrozumieć, co oni utracili bezpowrotnie na skutek działalności białych osadników. Żyją tutaj nadal i nie wiedzie im się już chyba najgorzej. Odzyskują wpływ na gospodarkę regionu, pilnują, aby szkody wyrządzane przez turystów były jak najmniejsze. Dzisiaj za pieniądze dzielą się z turystami swoją długą historią, obrzędami i wielką znajomością natury. Przez kilkadziesiąt tysięcy lat mogli żyć bez nich – wolni i beztroscy. W ciągu zaledwie 200 lat pieniądze przewróciły ich świat do góry nogami i raz na zawsze zakłóciły spokój świętej skały.