sanktuaria w Polsce

Skrzatusz
Jan Korcz

W tym roku diecezja koszalińsko-kołobrzeska będzie obchodzić 25-lecie istnienia. Po piętnastu latach jej funkcjonowania biskup Ignacy Jeż pisał: Patrzymy wstecz i nadziwić się nie możemy, jak bardzo rozwinęło się życie religijne tej młodej diecezji. Już niejeden raz zestawienie tego rodzaju Wam przedstawialiśmy.

Podziwialiśmy przy tym pracowitość kapłanów zajętych duszpasterską posługą. Zwracaliśmy uwagę na zaangażowanie w tej pracy sióstr zakonnych. Pełni podziwu jesteśmy dla wielkiej liczby ludzi świeckich z ogromnym zapałem i poświęceniem oddających się apostolskiej pracy tam, gdzie ich Bóg postawił. Okazją do wyrażenia takiej opinii była koronacja słynącej łaskami figury Matki Bożej Bolesnej w Skrzatuszu.

Do niedawna było to jedyne sanktuarium na terenie tej nadmorskiej diecezji. W czasie czwartej pielgrzymki do ojczyzny Jan Paweł II reaktywował ośrodek kultu maryjnego na Górze Chełmskiej w Koszalinie.
Skrzatusz leży w połowie drogi pomiędzy Piłą a Wałczem. W XV wieku było to już miasteczko. Jest historycznie pewne, że do roku 1575 figura Matki Bożej znajdowała się w Mielęcinie koło Tuczna. Na skutek zamieszek religijnych w okresie Reformacji gotycką Pietę przeniesiono do nowego kościoła w Skrzatuszu. Od 1605 r. zaczęto spisy wać fakty niezwykłych uzdrowień. W roku 1660 biskup poznański Wojciech Tolibowski powołał komisję, która potwierdziła ich nadzwyczajność. Kroniki podają, że w XVII wieku na uroczystości odpustowe do Skrzatusza przybywało 10 tysięcy pielgrzymów. Skrzatusz szczyci się bytnością Jana III Sobieskiego, który modlił się w tutejszym sanktuarium przed wyprawą na Wiedeń, a po zwycięstwie nad Turkami przesłał hojne dary. Na wyraźne życzenie króla Wojciech Konstanty Breza, starosta nowodworski, wybudował tu okazały kościół barokowy. Dokładnie 300 lat temu biskup poznański Jan Stanisław Witwicki ogłosił dekret uznający Pietę skrzatuską za cudowną. Przybywało wot świadczących o wysłuchanych prośbach.
W wyniku pierwszego rozbioru Ziemię Wałecką zagarnęły Prusy i pielgrzymowanie do Skrzatusza napotykało na trudności, chociaż trwało. Na parafialny odpust Wniebowzięcia NMP - Matki Bożej Zielnej - przybywało tak wielu Polaków, że specjalnie dla nich zapraszano polskiego kaznodzieję. Zwyczaj pielgrzymowania do Skrzatusza przejęli od Polaków przebywający na tych ziemiach koloniści niemieccy. Ruchu pątniczego nie zahamowała druga wojna światowa.
W 1952 r. opiekę nad cudowną figurą Matki Bożej Bolesnej powierzono Księżom Salezjanom. Placówka ta należy do powstałej w 1979 r. Inspektorii św. Wojciecha w Pile.
Kiedy 1972 r. Paweł VI ustanowił nowe diecezje na Ziemiach Zachodnich i Północnych, sanktuarium znalazło się na terenie diecezji koszalińsko-koło brzeskiej. W 1975 r. uroczyście obchodzono 400-lecie obecności słynnej Piety. Ze Skrzatusza wyrusza na Jasną Górę ogólnodiecezjalna pielgrzymka piesza, której przez wiele lat przewodził bp Ignacy Jeż. Szczytowym momentem w dziejach sanktuarium była koronacja Obrazu Matki Boskiej Skrzatuskiej 18 września 1988 roku. Mszy świętej koncelebrowanej przewodniczył abp Jerzy Stroba, jako że Skrzatusz należał kiedyś do archidiecezji poznańskiej. Wśród koncelebransów byli też przedstawiciele episkopatu francuskiego oraz kapłani z Włoch reprezentujący najwyższe władze Towarzystwa Salezjańskiego. Na rozległych błoniach zgromadziło się około stu tysięcy wiernych.
Uroczystego aktu koronacji dokonał Prymas Polski kardynał Józef Glemp w asyście abpa Jerzego Stroby z Poznania, abpa Jerzego Ablewicza z Tarnowa i miejscowego ordynariusza bpa Ignacego Jeża.
Nawiązując do encykliki Jana Pawła II o społecznej trosce Kościoła („Sollicitudo rei socialis") Prymas mówił o niesprawiedliwym podziale dóbr materialnych, duchowych i kulturalnych, podkreślając też, że wszyscy chrześcijanie, na Wschodzie i na Zachodzie, winni łączyć się w dążeniu do zapewnienia ludziom wierzącym wolności sumienia i wyznania. Następnie kustosz sanktuarium ks. Lech Kasperowicz SDB złożył ślubowanie: pomagać ludziom zachować i rozwijać wiarę ojców, kształtować życie codzienne według zasad chrześcijańskich. Ostatnim akcentem ceremonii było zawierzenie diecezji Matce Bożej Skrzatuskiej przez biskupa ordynariusza.
Obecny kustosz sanktuarium ks. dyr. Henryk Olesik SDB zaprasza do odwiedzenia Skrzatusza nie tylko w dni odpustowe, czyli w uroczystości Matki Bożej Zielnej oraz Matki Bożej Bolesnej, ale także w najbliższe niedziele po tych świętach maryjnych.

Zdjęcia: Włodzimierz Swiderski

nasze trasy terminy kraje przeczytaj o naszych trasach